سایهٔ سیاست بر آیین بدرقهٔ نماد دغدغهٔ ایران/ وداع با اسلامی نُدوشن و صندلی‌هایی که ناگاه خالی شد!
تاریخ انتشار: ۳۰ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۳۰۵۲۹
عصر ایران؛ مهرداد خدیر- مهم‌ترین حاشیه آیین بزرگداشت زنده یاد دکتر محمد علی اسلامی ندوشن در تالار بزرگ مؤسسه اطلاعات را می‌توان خالی شدن نیمی از صندلی‌ها حین سخنرانی دکتر غلامعلی حداد عادل دانست. بازگشت آنان به تالار بلافاصله بعد از اتمام نطق او ولو به شکل نیمه تمام ماندن چاشت جای تردید باقی نگذاشت که چرا سالن را ترک کرده‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
طبعا وقتی هم‌فکران او غیر از خودشان را خودی نمی‌دانند حاضران هم لابد لَختی به بیرون تالار رفتند تا مجلس خودمانی‌تر باشد مثل مجلس خودمانی‌تر شورا که در تدارک آن‌اند (و افسوس که به لحاظ دستوری نمی‌توان نوشت خودمانی‌تر «تر»! که حق مطلب را بهتر ادا می‌کند)
مقایسه شدت تشویق شهرام ناظری که از قبول دعوت مجری امتناع کرد با نوع استقبال باقی ماندگان در تالار از سخنان حداد عادل هم مؤید دیگری بر مدعای بالاست.
به هر رو هیچ کس نمی‌تواند دو پاره شدن جامعه ایران را انکار کند و اتفاق روز دوشنبه 29 آبان یکی از جلوه های آن بود. البته نباید از حق گذشت و صرف حضور این چهره شاخص اصول‌گرا را که در مقام رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی -و نه به سبب مناصب سیاسی- در مراسم حاضر شده بود باید مثبت دانست اما وقتی اصول‌گرایان بخشی از مردم ایران را خالص و مصداق تمام مردم ارزیابی می‌کنند از دیگر مردمان نمی‌توان انتظار همراهی داشت. به قول بابا طاهر: چه خوش بی مهربانی هر دو سر بی.
از نام های دیگر حاضر در مراسم می توان به دو شهردار پیشین تهران اشاره کرد. یکی محمد توسلی اولین شهردار بعد از انقلاب که در حال حاضر دبیر کل نهضت آزادی ایران است و دیگری پیروز حناچی شهردار سابق. از شهردار سابق دیگر - محمد باقر قالیباف - و شهردار فعلی - علیرضا زاکانی - البته خبری نبود.
هر چند آقای قالیباف در اردیبهشت پارسال و در جایگاه رییس مجلس شورای اسلامی و پس از درگذشت استاد از او با عنوان چهره ماندگار زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگر نامدار کشور و استاد برجسته تاریخ تمدن و فرهنگ ایران یاد کرده و نقش او در جهت اعتلای زبان و شعر فارسی و پژوهش و تحقیق در زمینه ادبیات تطبیقی، نقد ادبی و همچنین ترجمه کتب خارجی را ستوده بود.
علی لاریجانی هم قبل از مراسم اطلاعات در آیین مقابل دانشکده ادبیات دانشگاه تهران حاضر شده بود. او هم ۱۲ سال رییس مجلس بوده و استاد دانشگاه تهران است.
در مراسم روزنامه اطلاعات بیش از هر نام دیگر غیبت سید محمود دعایی مدیر فقید و پرسابقه روزنامه به چشم می‌آمد هر چند قابل حدس است که اگر فضای سیاسی دیگر بود رییس جمهوری پیشین که مانند اسلامی ندوشن یزدی و بر خلاف دعایی در حیات است هم می‌آمد.
وصیت استاد فقید هم از چند منظر قابل توجه بود. یکی این که پیش‌تر تصور می‌شد خواستار آن است که در توس کنار فردوسی دفن شود اما به جای آن هزاران جلد کتاب خود را به آرامگاه واگذاشته و خواسته عواید حاصل از چاپ و فروش کتاب‌ها صرف گل‌کاری مسیر مشهد - توس شود. نویسنده این سطور به خاطر ندارد دیگری چنین وصیتی کرده باشد و همین نشان می‌دهد تا چه حد به زیبایی علاقه‌مند بوده است.
پیکر اما پس از تشییع امروز - سه شنبه ۳۰ آبان- در یزد روانه نیشابور می‌شود تا در کنار خیام و عطار آرام گیرد: چون روز محتوم فرا رسد جنازه مرا از دانشگاه تهران به نیشابور انتقال دهند و در دامنه خاک بینالود به خاک بسپارند. در خاک خراسان پرتاریخ و نیشابور بلاکشیده.
این که سلطان نثر پارسی شیفته خراسان باشد جای شگفتی نیست که برخی زبان فارسی را به واقع زبان خراسانی می‌دانند با این همه گوهر که در متن و بطن خود پرورانده است.
در میان چهره‌های سیاسی حضور سید محمود علوی وزیر اطلاعات دولت حسن روحانی هم قابل توجه بود. این که روزنامه اطلاعات به سرنوشت همتای خود دچار نشده و نرم‌خویی را از سر نینداخته البته نکته مثبتی است که سید عباس صالحی وزیر پیشین وجهه همت خود ساخته اما برای هر که در این مجموعه عظیم پا می‌نهد این پرسش هم شکل می‌گیرد که بین این همه امکانات و پرسنل با شمارگان و نقش و اثرگذاری روزنامه چه نسبتی برقرار است؟
زنده یاد اسلامی ندوشن همچنین از این حیث بخت‌یار بود که به همت شورای شهر پیشین نام خیابانی در حیات به نام او گذاشته شد و جالب این که کوچه مقابل در خیابان وصال هم به نام همسر او دکتر شیرین بیانی و او هم در حیات و البته نه به اعتبار همسری که به خاطر خود او و پیام زیبایی هم نوشته بود خاصه آنجا که به شعر کلیم کاشانی اشاره کرد:
بدنامی حیات دو روزی نبود بیش
آن هم کلیم با تو بگویم چه سان گذشت
یک روز صرف بستن دل شد به این و آن
روز دگر به کندن دل زین و زان گذشت
آن قدر این شعر بر دل و جان حاضران شیرین نشست که دکتر اصغر دادبه در ستایش شاعران فارسی گفت با این که کلیم کاشانی در قیاس با سعدی و حافظ و مولانا شاعر درجه اول به حساب نمی‌آید اما از درجه اول‌های دیگران بالاتر است و آنچه در این میان فراموش شد این بود که اسلامی ندوشن را با نثر می‌شناسیم نه با شعر.
عنوان برنامه (سفر سیمرغ) احتمالا به سبب انتقال پیکر او به نیشابور و در جوار عطار انتخاب شده بود اما بد نیست بدانیم اثر مشهور او در ۵۰ سال قبل «صفیر سیمرغ» است نه سفیر سیمرغ. سفرنامه های استاد بسیار شیرین و خواندنی است و حتی شرح خیابانی در کپنهاک درباره تنانگی‌ها و تن کامگی‌ها را با حیایی خاص بازگفته است.
سخن‌رانان به این موضوع اشاره کردند که ایران گرایی و ایران‌ستایی او از جنس دیگری بود و مراد این که نه رنگ وبوی سیاسی داشت (ناسیونالیسم) و نه فلسفی (ایرانشهر) و نه با اصرار بر شکوه ایران پیشا‌اسلام (باستان گرایی) که بر این باور بود که هویت ما تلفیقی است.
دست آخر این که نوشته بودم چرا مشاهیر ما خارج از ایران می میرند؟ این که دست‌کم جنازه‌های برخی مانند دکتر مهدوی دامغانی و همین دکتر اسلامی مجال بازگشت می‌یابند فرخنده است.
برای این که تصور نکنیم اسلامی ندوشن از واقع گرایی و سیاست به دور بوده نقل بخش هایی از آنچه درباره دکتر مصدق نوشته بود خالی از لطف نیست:
«- مصدق نماینده آرزوی فروخوردهٔ مردم قرار گرفت که می‌خواستند کمر راست کنند، می‌خواستند از زیر بار تحقیر بیرون آیند. ایرانی موجودی است که مرد «نقطه اوج» است. سال‌ها تحمل می‌کند و چون فشار به نقطه نهایی رسید، وارد عمل می‌شود. چون در نهضت مصدق اصالت بود، مردم به حرکت آمدند. چندی ایرانی احساس غرور کرد، زیرا امید داشت که یوغ کهنه‌کارترین نیروی استعماری را به دور افکند.
- وی تصویر ایران را در خارج تغییر داده بود. دیگر ایران آن ایران رنگ و رو رفته نبود، که در اروپا و آمریکا با «ایراک» (iraq) اشتباهش بگیرند. پیش از آن عراق از ایران معروف‌تر بود، شاید برای آنکه ایران نام جدیدی بود، و کلمه پرس (perse) هم طنین خیلی کهنی داشت که به دورهٔ هخامنشی سر می زد. ایران در عصر جدید، کشوری بود که به گربه و قالی شناخته می‌شد.
اکنون دیگر روزنامه‌ها از ایران می‌نوشتند و رادیو از آن حرف می‌زد. دانشجویان ایرانی مقیم خارج نوعی احساس سربلندی داشتند، البته به غیر از توده‌ای‌ها و سلطنت‌طلبان که چوب لای چرخ می‌گذاشتند.
- ناصر و مردم مصر در زمان مصدق، نسبت به ایران همدلی بسیار نشان می‌دادند. رابطه دو کشور که هیچ‌گاه به صفای آن زمان نبود، پس از کودتای ۲۸ مرداد رو به سردی نهاد، و این سردی روز به روز غلیظ تر شد، و حتی در خلال آن، رقابت دیرینه عرب نسبت به ایران، تجدید مطلعی یافت و این درحالی بود که در میان ملل عرب، ایرانیان و مصریان نزدیکترین احساس را نسبت به همدیگر دارند. همین گونه بود رابطه ایران با هندِ نهرو. بعد از کودتا، نهرو هیچ‌گاه نظر دوستانه به ایران نیفکند، هرچند که بنا به مصلحت سیاسی یک بار به این کشور سفر کرد و آن هم ناراضی از آن بازگشت.»
جالب این که دکتر مصدق در اسفند ۱۳۴۴ خورشیدی خطاب به او نوشته بود:
«جناب آقای محمدعلی اسلامی ندوشن
دانشمند محترم و معظم
دو جلد کتاب «ابر زمانه و ابر زلف» و «سایه هما»، تألیف آن دانشمند محترم که برای این ارادتمند لطف فرموده‌اید، عز وصول، ارزانی بخشید و از این توجهی که فرموده‌اید نهایت امتنان، حاصل گردید. تشکرات خود را از الطاف مبذوله، تقدیم و توفیق جنابعالی را در راهنمایی و هدایت هموطنان عزیز خواهانم. دکتر محمد مصدق/ احمدآباد. اسفند 1344»
راستی هر چه چشم گرداندم نشانی از وزیر محترم و کنونی آموزش و پرورش ندیدم. نمی‌دانم آقای مراد صحرایی چه علایقی دارد ولی اگر قرار بر آموزش زندگی پاکیزه و نثر شسته و رُفته و ایران‌دوستی به نسل تازه باشد کدام الگو مناسب‌تر از اسلامی ندوشن؟
اگر قرار بر معرفی یک انسان خودساخته باشد که نیکوتر از او که قریب ۱۰۰ سال قبل که به شرحی که در مجموعه بسیار شیرین »روزها« آورده در روستایی بی هیچ امکانی زاده شد و در بهترین دانشگاه‌های دنیا تحصیل کرد و واجد عالی‌ترین مناصب قضایی و علمی شد؟
اسلامی ندوشن شیفته فردوسی بود و در جوار عطار و خیام آرام می گیرد اما در آخرین تصویری که از او در مستندی ثبت شده این سخن حافظ را یادآور می‌شود:
جهان و کار جهان جمله هیچ برهیچ است
هزار بار من این نکته کرده‌ام تحقیق
وقتی حاصل همه تحقیقات امثال حافظ و اسلامی ندوشن چنین است ما چرا از پی هیچ در هم می‌پیچیم؟ از لحظه لحظه زندگی لذت ببریم که حافظ در پی هزار بار تحقیق به این نکته رسید که جهان و کار جهان جمله هیچ بر هیچ است و اسلامی ندوشن بعد از 98 سال زندگی آخرین سخنی که گفت همین!
منبع: عصر ایران
کلیدواژه: اسلامی ندوشن حداد عادل
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۳۰۵۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حل گره‌های ترافیکی شهرکرد، دغدغه شورای ششم است
رئیس شورای اسلامی شهرکرد گفت: حل گره‌های ترافیکی شهرکرد یکی از دغدغه‌های شورای ششم است و باید اجازه دهیم طلسم کار شکسته و کلنگ یکی از پروژه‌های تقاطع‌های غیر همسطح شهری به زمین زده شود تا مرحله به مرحله سایر پروژه‌ها اجرا و گره ترافیکی شهر باز شود.
مصطفی حیدری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا از چهارمحال‌وبختیاری، با بیان اینکه شورا نهادی مردمی و مستقل است که بر اساس اصل هفتم قانون اساسی وظیفه تصمیم‌گیری و اداره امور محلی را بر عهده دارد، اظهار کرد: در طول ۳۳ ماهی که از آغاز کار شورای ششم شهرکرد می‌گذرد، تعداد ۲۷۰ جلسه علنی و غیرعلنی شورای شهر تشکیل شده و بیش از ۱۲۰۰ مصوبه برای رفع مشکلات شهروندان از تصویب بودجه و بهای خدمات، تعرفه و نرخ ناوگان حمل‌ونقل گرفته تا مصوبات شهرداری، شهروندان، پروژه‌های عمرانی و سرمایه‌گذاری به تصویب رسیده است.
وی افزود: هفت کمیسیون تخصصی در شورای شهر شهرکرد وجود دارد که شامل کمیسیون حقوقی و نظارت، کمیسیون شهرسازی، حمل‌ونقل و ترافیک، کمیسیون فرهنگی، اجتماعی، ورزشی ایثارگران و بانوان، کمیسیون املاک و امور اداری، کمیسیون خدمات شهری، فضای سبز و بهداشت عمومی، کمیسیون بودجه، مالی و برنامه‌ریزی، کمیسیون ساماندهی مشاغل و اقتصاد شهری، کمیسیون عمران و امور زیربنایی هستند تا به امروز هر کمیسیون بیش از ۶۰ جلسه با افراد متخصص، فرهیخته و صاحب نظر تشکیل داده است.
رئیس شورای اسلامی شهرکرد ادامه داد: در عمر دوره ششم تاکنون به بیش از هفت هزار نامه واصله به شورا و بیش از شش هزار نامه پاسخ داده شده است، همچنین حضور در بیش از هزار جلسه خارج از مجموعه شورای اسلامی شهر، دیدارهای مردمی و بازدید و نظارت بر پروژه‌ها در این مدت صورت گرفته است.
حیدری گفت: هر هفته یکی از مسئولان دستگاه‌های اجرایی استان برای پاسخگویی به اعضای شورای اسلامی شهرکرد در خصوص مشکلات شهروندان در جلسات علنی شورا حضور پیدا می‌کند.
آغاز نهضت آسفالت در شهرکردوی با اشاره به پیگیری‌های صورت گرفته توسط شورای ششم تصریح کرد: اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام به ویژه بازگشایی کمربندی جنوب، جاده نمایشگاه از میدان دفاع مقدس تا کمربندی شمالی، ادامه بلوار فرهنگ و بلوار کاشانی شرقی، انجام پیاده‌روسازی و سنگ فرش و جداول، تعیین تکلیف و پرداخت بخش عمده بدهی‌های شهرداری، پیگیری و تصویب مصوبات توسعه و تقویت فضای سبز و امکانات تفریحی و گردشگری از جمله پیگیری‌هایی است که در شورای ششم صورت گرفته است.
رئیس شورای اسلامی شهرکرد تاکید کرد: تقویت سرمایه‌گذاری و پیشرفت چشمگیر مشارکت و همراهی مردم و بخش خصوصی می‌توان از جمله اقدامات مهم این دوره شورای دانست.
حیدری اضافه کرد: بودجه شهرداری شهرکرد و ۹ سازمان تابعه در سه سال اخیر با رشد ۴۰ درصدی همراه بوده و بودجه عمرانی نسبت به هزینه‌های جاری افزایش قابل توجهی پیدا کرده است.
وی با بیان اینکه امیدآفرینی بین شهروندان و توجه به پتانسیل‌های موجود در شهرکرد باید با تسریع در روند توسعه و آبادانی صورت بگیرد، ادامه داد: نوسازی ناوگان اتوبوسرانی و خرید بیش از ۳۵ دستگاه اتوبوس برای خدمت‌رسانی و رفاه شهروندان، خرید ماشین‌آلات عمرانی و خدمات شهری، خرید دستگاه تولید قطعات بتنی و پیگیری برای دریافت قیر دولتی به میزان قابل توجه و شکستن طلسم چند ساله و آغاز نهضت آسفالت را می‌توان از اقدامات امیدآفرین شورای ششم نام برد.
رئیس شورای اسلامی شهرکرد اظهار کرد: تصویب فروش برج دوقلو بعد از چندین سال، پیگیری برگشت تعدادی از املاک با ارزش شهرداری از تصرف برخی ادارات مانند خانه‌های سازمانی روبه‌روی حسینیه اعظم از اقدامات مهمی بود که صورت پذیرفت.
حیدری گفت: ترافیک از دغدغه‌های مهم شهرکرد به‌ویژه در بخش مرکزی شهر است و شهرداری توجه ویژه‌ای برای حل این معضل شهری دارد، استفاده و توجه به حمل‌ونقل عمومی به‌عنوان یکی از بهترین راه‌حل‌ها برای حل معضل ترافیک در شهرکرد است و در این راستا نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهرکرد در دستور کار شهرداری قرار دارد، پیگیری و تصویب مشاور طرح ترافیک به منظور ارائه راهکارهای ترافیکی شهر و پیگیری و تلاش برای اجرای کمربند جنوبی شهر بعد از گذشت چندین سال هم در این راستا صورت گرفت.
کاهش بروکراسی اداری در شهرداری شهرکردوی ادامه داد: تصمیم جدی شورای شهر برای باز کردن گره‌های ترافیکی شهرکرد با اشاره به ضرورت اجرای پروژه‌های تقاطع‌های غیر همسطح شهری، در شورای دوره پنجم و توافقات با قرارگاه خاتم‌الانبیاء (ص) در راستای اجرای پروژه‌های تقاطع‌های غیرهمسطح درون‌شهری در شهرکرد انجام و مطالعات پیشنهادی غیر همسطح میدان معلم، تقاطع غیر همسطح خیابان‌های آیت‌الله طالقانی به آیت‌الله کاشانی، اتصال غیر همسطح خیابان بوعلی سینا جنوبی به کمربندی شهید حسینعلی ترکی آغاز شد، اما امروز باید اجرای پروژه را عملیاتی شود و واحد مدیریت ترافیک شهرداری هرچه سریع‌تر نسبت به تکمیل طرح مطالعاتی دو پروژه تقاطع‌های غیر همسطح درون‌شهری بر اساس اولویت انجام و در اسرع وقت مصوبات شورای ترافیک استان و شهرستان را اخذ کند.
رئیس شورای اسلامی شهرکرد، افزود: تکمیل طرح‌های اولویت‌دار و انجام مطالبات مردم برای مدیریت شهری ضروری است و باید اجازه دهیم طلسم کار شکسته و کلنگ یکی از پروژه‌های تقاطع‌های غیر همسطح شهری به زمین زده شود تا مرحله به مرحله سایر پروژه‌ها اجرا و گره ترافیکی شهر باز شود.
حیدری گفت: پروژه انتقال پساب از تصفیه‌خانه فاضلاب شهرکرد جهت تأمین آب صنعت و فضای سبز به‌طور مشترک توسط شرکت شهرک‌های صنعتی و شهرداری شهرکرد انجام شود. این خط لوله برای شهرداری ۱۵۰ لیتر بر ثانیه و برای شرکت شهرک‌های صنعتی ۱۷۰ لیتر در ثانیه ظرفیت پیش‌بینی شده است.
وی با بیان اینکه روزانه مسافران زیادی از منطقه جنوب‌شرقی شهرکرد در نقاط مختلف شهر تردد می‌کنند، افزود: این منطقه هنوز پایانه مسافربری مناسبی برای مسافران ندارد و احداث پایانه مسافربری جنوب شرقی در دستور کار شهرداری قرار گرفته است.
رئیس شورای اسلامی شهرکرد، با اشاره به چابک‌سازی شهرداری شهرکرد در دوره ششم شورای اسلامی شهرکرد، خاطر نشان کرد: واگذاری اختیارات کامل به مدیران مناطق دوگانه و سازمان‌های وابسته برای چابک‌سازی سیستم مدیریت شهری و کاهش بروکراسی اداری که لازمه آن در ابتدا مستقل‌سازی مناطق یک و دو شهرداری و سازمان‌های وابسته بود، در این دوره شورای صورت گرفت.
وی با بیان اینکه شهرکرد به‌عنوان شهر ملی نمد شناخته می‌شود، تصریح کرد: طرح هر خانه یک کارگاه تولید صنایع‌دستی در شهرکرد اجرایی می‌شود، قول این وعده را از معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گرفته شده و در شهرکرد به صورت آزمایشی اجرایی می‌شود.
کد خبر 748045
فرایند مشاهده و تأیید سوابق تحصیلی داوطلبان کنکور آغاز شد